TİCARET HUKUKU
Ticaret hukuku, ticari iş ve işlemlere uygulanan hukukun bir dalıdır. Ticaret hukuku başlı başına bir hukuk dalıdır, bağımsızdır. Ticaret hukukunun en çok ilişkili olduğu hukuk dalları ise borçlar ve medeni hukuktur. Ticaret hukuku 6 alt başlıkta incelenir. Bunlar: Ticari İşletme Hukuku, Şirketler Hukuku, Kıymetli Evrak Hukuku, Taşıma Hukuku, Deniz Ticareti Hukuku ve Sigorta Hukukudur.
Ticaret Hukukunun Özellikleri ve Sistemleri
– Ticaret hukuku, örf ve âdet kurallarına önem verir.
– Ticaret hukuku, özel hukukun bir dalıdır.
– Yapılan ticari işlemlerde kamu güvenini sağlamak için daha çok şekilcilik ön plandadır.
– Özel hukuk alanında görmeye aşikâr olduğumuz ‘tarafların eşitliği ilkesi’ ticaret hukukunda sınırlamaya tabi tutulmuştur.
Ticari İşletme Hukuku
Ticari işletme hukuku, tacir ile ticari işletmesinin faaliyetlerini düzenler. Ticari işletmeyi idare eden ve yöneten kişiye tacir denir. Ticari işletme hukuku TTK’nın 11 ile 123. maddelerinde düzenlenmiştir. Ticari işletme hukukunun konuları şunlardır: Ticari işletme, cari hesap, haksız rekabet, tacir olmanın hükümleri, ticari işletmenin kuruluşu, ticari işletmenin devri.
Şirketler Hukuku
Şirketler hukukunun konusu şirkettir. Şirket, iki ya da daha fazla kişinin mal ve emeklerini bir sözleşme ile birleştirerek topluluk oluşturmasıdır. Türk Ticaret Kanunu’nda 5 tane şirket türüne yer verilmiştir. Bu şirket türleri: kolektif, komandit, limited, kooperatif ve anonim şirketlerdir. Şirketler hukuku da bu tür şirketlerin kuruluşunu, işleyişini ve sona ermeleri gibi birtakım kuralları düzenleyen bir hukuk kuralları bütünüdür. Şirketler hukuku TTK’nın 124 ile 644. maddelerinde düzenlenmiştir.
Bir şirketin kuruluşu, ana sözleşmesinin hazırlanması, ticaret siciline tescili, ticari unvanı, işleyişi, organları, karar alma mekanizmaları, yönetimi, denetimi, sona ermesi, ticaret sicilinden terkini, ihyası ve sair hususlar bu dal altında düzenlenmiştir.
Kıymetli Evrak Hukuku
Kıymetli evraklar üçe ayrılır. Bu evraklar, çek, poliçe ve bonodur. Bu üç evrak aynı zamanda kambiyo senetleri olarak da adlandırılır. Kıymetli evrak hukuku, çek, poliçe ve bonoların düzenlenmesi, devri ve geçerlilik şartlarını düzenler. Kıymetli evrak hukuku TTK’nın 645 ile 849. maddelerinde düzenlenmiştir.
Taşıma Hukuku
Taşıma hukuku önceki TTK’da Kıymetli evrak hukuku içerisinde yer alıyordu. Taşıma hukukunun konusu eşya ve yolcu taşımadır. Taşıma hukuku TTK’nın 850 ile 930. maddelerinde düzenlenmiştir.
Deniz Ticaret Hukuku
Deniz ticaret hukuku, deniz ticareti ile alakalı problemleri düzenleyen hukuk dalıdır. Deniz ticaret hukukunun konuları şunlardır: Gemi, bayrak, kaptan, denizaşırı satışı, yolcu ve eşya taşıma… Deniz ticaret hukuku TTK’nın 931 ile 1400. maddelerinde düzenlenmiştir.
Sigorta Hukuku
Sigorta, şahsın uğradığı maddi zararları güvence altına alan ve zararı karşılayan bir kurumdur. Sigorta hukuku, sigorta sektöründe çalışan kişilerin hakları ile sigorta sözleşmelerini düzenler. Sigorta hukuku TTK’nın 1401 ile 1520. maddelerinde düzenlenmiştir.
Ticari Davalar
Ticari bir işletmeyi ilgilendiren her dava mutlaka ticari dava sayılıp, ticaret mahkemesinde görülecek değildir.
Mülga Ticaret Kanunu, bir ticari işletmeyi ilgilendiren, taraflardan birinin tacir olduğu bir hukuki ilişkiden kaynaklı davayı ticari dava saymaktaydı. Ticari iş karinesine göre bir taraf için ticari olan iş, aksi belirtilmedikçe diğeri için de ticari iş niteliğinde olduğundan, görev hususu da o dönemde ticari iş esasına göre belirlendiğinden, taraflardan biri tacir ise, dava asliye ticaret mahkemesi görevi alanı girmekteydi. Ancak, 6102 sayılı yeni Ticaret Kanunu bu yaklaşımı terk etmiştir.
6102 sayılı Ticaret Kanunu’nun düzenlemesinde; ticari davalar yine Ticaret Mahkemesinde görülür. Ancak, taraflardan binin tacir olması, bir davayı ticari dava olarak tanımlamak için artık yeterli değildir. TTK ‘nın bu yeni düzenlemesinde ticari davalar mutlak ve nispi ticari davalar diye ikiye ayrılır.